حسین مسرّت
خوشا باد عنبر نسیم سحر
که بر خاک کرمانش باشد گذر
خواجو »
روزهای 23-26 مهر 1370 کنگرۀ جهانی خواجو در کرمان برگزار شد ، نگارنده سعادت این را یافت که در این کنگره حضور یافته و به فیض سعادت دیدار بزرگان هنر و ادب ایران از سراسر جهان نائل گردد. آنچه در نگاه نخست همه را به تحسین وا می داشت . سعۀ صدر در خور تقدیر برگزارکنندگان کنگره بود که توانسته بودند تمامی لوازم رفاه و بهره جویی میهمانان داخلی و خارجی را از جلسات و برنامه ها فراهم کنند . کم نبودند کسانی که از این همه همکاری و یگانگی ادارات و مراکز دولتی و فرهنگی کرمان در شگفت می شدند . همه چیز در عالی ترین اندازۀ خود بود ، برنامه های گوناگون و روح نوازی که تدارک شده بود . خستگی تجمّع های چندین ساعته و فشرده را از تن می زدود .
مشتاقان ادب فارسی به غیر از فیض بردن از محضر سخنرانی های استادان برجستۀ ادبیّات فارسی در طول سه روزه کنگره ، فرصت هایی نیز می یافتند که در هنگامه های آرامش و گردش، گوش دل به پیران وادی ادب ایران بسپارند ، پیرانی چون: دکتر عبدالحسین زرّین کوب، محمّد ابراهیم باستانی پاریزی ، سید جعفر سجادی ، جعفر شعار ، محمّدرضا باطنی ، کمال الدّین عینی و . ، نیز نگارنده توانست باب آشنایی را با استادان یزدی دانشگاه های تهران ، همچون دکتر اصغر دادبه و دکتر محمود طباطبایی اردکانی بگشاید ، کسانی که خوشبختانه با سخنرانی های خوب شان مایۀ افتخار یزدی ها شدند ، بهانه آشنایی ها ، همانا مقالۀ نگارنده با عنوان خواجو و گوشه چشمی به یزد » بود که مورد پذیرش هیئت علمی کنگره قرار گرفت و قرار شد در مجموعه مقالات کنگره به چاپ برسد . همه احساسی همچون بودن در باغ پر از گل را داشتند که در حیرت از این همه گل ، افسوس این را می خوردند که کدام را ببویند.
برنامه های کنگره هر روز از ساعت 8 صبح با نظم و ترتیبی خوب که حاصل ماه ها تلاش و برنامه ریزی بود آغاز می شد ، 23 مهر سخنرانی ها پیرامون زندگی و آثار خواجو بود. در این روز سخنرانی پرشور دکتر کمال عینی از تاجیکستان اشک شوق را در گوشۀ چشمان همه دوستداران زبان پارسی جمع کرد ، او با صدایی لرزان و گریه آلود ، گفت : پس از هفتاد سال باز توانستیم با سرافرازی زبان فارسی را به عنوان زبان رسمی جمهوری تاجیکستان اعلام کنیم . »
عصر آن روز گردآمدگان در مراسم پرده برداری از مجسّمۀ خواجو ، گشایش کتابخانۀ دویست هزار جلدی ملّی کرمان و نمایشگاه خوشنویسی و هنرهای تجسّمی شرکت جستند ؛ و شب در فضایی دلنشین به طنین موسیقی سنّتی ایران که حاصل تلاش گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان همراه با شعر خواجو و آواز ایرج بسطامی بود گوش سپردند .
دومین روز که با این عنوان اعلام شده بود : خواجو و دیگران – عصر خواجو » ، شاهد کف زدن های پیاپی پس از سخنرانی آقای دکتر دادبه، استاد یزدی دانشگاه علّامه بودیم ، لحن صمیمی وی با درون مایه هایی از گویش یزدی، بیش از هر چیز توجّه شنوندگان را به خود جلب می کرد ، برنامۀ پایانی آن شب پس از بازدید از نمایشگاه کتاب ، نشستن در شب شعر سخنورانی بود که از گوشه کنار ایران به دلِ عالم » [1] آمده بودند ، برنامه ای با مشارکت ادارۀ ارشاد اسلامی کرمان و انجمن ادبی خواجو. یادآور شود هرشب در هتل های چندگانۀ کرمان نیز شب شعر با حضور ساکنان آن هتل که تمامی از میهمانان کنگره بودند برپا می شد و تا پاسی از شب ادامه می یافت. ( قطعۀ طنزی سوغات این سفر است که در شماره های بعدی تقدیم خوانندگان خواهد شد )
سومین روز که عنوانش، طرز سخن خواجو » بود با نمایش همای و همایون پایان پذیرفت و چهارمین روز را در شهر شاه نعمت الله ولی ماهان » میهمان آرامگه وی و باغ شاهزادۀ قاجار بودیم .
همۀ میهمانان در واپسین روز این کنگره بر این جمله متفق بودند که : خواستن، توانستن است . » یکدلی و همراهی مسئولان یک شهر نه تنها می تواند این دستاورد را داشته باشد که از بزرگترین سخنور شهر خودشان تجلیل کنند ، بل می توانند در قبل آن به پیشرفت و آبادانی و نوسازی شهر و بناهای خود بپردازند . برخی در روزهای نخستین بر مسئولان کنگره خرده می گرفتند که چرا 80 میلیون تومان خرج کنگره شده ، یکی از مسئولان با ظرافتی خاص گفت: کنگرۀ خواجو بهانه ای بود و چه نیکو گفت . کتابخانه ملّی با ظرفیّت دویست هزار جلد در محلّ قبلی کارخانۀ ویرانۀ خورشید در بنّایی با شکوه چشم نوازی می کرد ، باغ نوسازی شدۀ شاهزاده در ماهان پذیرای هزاران نفر در سال های آینده خواهد بود ، میدان خواجو با آب نماهای زیبا خودنمایی می کرد و تا چه اندازه این امر یعنی جذب جهانگرد و توریست در رشد و اعتلای اقتصاد کرمان مؤثّر است در آینده روشن خواهد شد ، به آینده نگری مسئولان کرمان می بایست آفرین گفت.
میهمانان خارجی کنگره نزدیک به سی نفر بودند که برخی از نامورترین شان اینها بودند : پروفسور تحسین یازیچی از ترکیه ، پروفسور علیار ( دیوان امانی یزدی را در باکو چاپ کرده است ) ، ابوالفضل رحیم اف و نیز دکتر مهدی کاظم اف هر سه از باکو ، پروفسور امیرحسین عابدی و نذیر احمد از هند ، پروفسور کمال عینی از تاجیکستان ( از زبان او شنیدم خانواده های بسیاری از یزدی ها در تاجیکستان باشنده اند و استاد عینی نیز با آنان خویشاوندی دارد . ) دکتر پیه مونته از ایتالیا و پروفسور بنی هادی .
میهمانان ایرانی به غیر از چند چهرۀ برجسته که بنا به دلایلی فرصت نیافته بودند حضور یابند ، تقریباً تمامی استادان زبان و ادبیّات فارسی ، تنی چند از استادان رشتۀ تاریخ و نیز نویسندگان ، پژوهشگران و قلمن مطبوعات ، خوشنویسان و شاعران حضوری فعّال داشتند . نیم روزی هم میهمانان به شیراز و دیدار آرماگاه خواجو رفتند که من به دلیل خرید کتاب برای کتابخانۀ وزیری به این سفر نرفتم.
* ندای یزد، س 7، ش 290 (29 / 7 / 70 13): 1 و 4.
[1] برگرفته از این مصرع شاه نعمت الله ولی: کرمان دل عالم است .
، ,خواجو ,های ,کنگره ,کرمان , ,که در ,که از ,از این ,خواجو » ,بود که ,کنگرۀ جهانی خواجو
درباره این سایت